Erzurumlular, milletlerin ve milletlere mensup insanların evrim geçirdiğine dair,İslami gerekçeler de gösterebildikleri bazı spekülasyonlara sahiptirler.
En çok kullandıkları spekülasyonlardan birisi, insanların at gevmünden* veya it gevmünden* geldiklerine dair olanıdır.
*Bkz <bknz>gevüm</bknz>.