TESBİHİN DANİSKASI
Mustafa Çetin Baydar

"Koyu renkli tesbihler kalbe kasevet verir" şeklindeki bir cümlemize bakarak kimi dostlar Oltu Taşı ve dolayısıyla Oltu asabiyeti gayret ile alınmışlar.

Benim görüşüm bu ve benzer konularda "geniş ufuklu olma" esaslıdır.
Oltu tesbihinin kalbe kasavet değil sürur verdiğini kendi kendimize telkin suretiyle kabul ettire biliriz. Kara kara düşünmenin de bir sürür ve mutluluk eylemi olduğunu, karalar bağlamanın sevince delalet ettiğini, insanları karalmanın övme makamında olduğunu, bu benzer yüzlerce deyimi ters yüz etmek suretiyle kendimize özgü bir mantık kurabiliriz.Ama mesele kendi matrix'imizde yaşayıp gitmek midir, yoksa tesbih odaklı el sanatında evrensel bir mevkinin mi olmaktır?
El sanatlarının kullandığı malzeme değişir, sanatın belirleyicisi yüzde on ham madde ise yüzde doksan el maharetidir.
Bu bakımdan derim ki, Oltu taşı işlemeciliği yapmaya devam edelim ama aslolan tesbihçilik sanatını kökleştirmek olsun.
Başlığa aldığım "daniska" lafını tesbih literatürünü karıştırırken öğrenmiştim. Osmanlı tesbihçileri Tesbih hammeddelerinden birini Danziğ şehrinden getirlermiş, Danziğ olmuş "daniska" sade tesbihe değil nadideliğe işaret eden bir sıfat olarak lisanımızda yer etmiş..
Eger Oltu taşını tesbih ufkunuzun nihayetine yerleştirirseniz repertuvarında bir iki eser bulunan sanatçı konumuna gelirsiniz. Fetişizm burda boy gösterir. Mehekli hale gelirsiniz. Sanatı değil ham maddesini kutsamaya, bu hammadeyi gözü kapalı övmeyenleri asabe'ye çağırırsınız.
Ufuk açıcı olması açısından sizleri sanal bir tesbih sergisine götürmek istiyorum. Buyrun:

Demir Ağacı Abanoz Narsil Kuka Ajurlu Kuka
Mercan Nefti Nekai Pembe Mercan Sedef İnci

Laciverttaşı Firuze Oltu Taşı Fesat Ali Kehribar

Fildişi Bağa (kaplumbağa) Deve dişi Gergedan Koç Boynuzu Su Aygırı

Hayvansal Malzemeler :
Fildişi Balina dişi
Mamut dişi Bağa (Deniz kaplumbağasının kabuğu)
Mors dişi (Erkek mors balığı dişinin özü ve dişi) Zergerdan (Gergedan boynuzu)
Suaygırı dişi Bufalo boynuzu
Testere balığı dişi Deve kemiği

Fildişi Suaygiri dişi ham halde

Deniz Malzemeleri : Fosil Kökenli Malzemeler :
İnci Kehribar
Mercan Siyah kehribar (oltu taşı)
Yüzsürü (siyah mercan) Lüle taşı

Kehribar, fildişi, mors ve suaygırı dişi Kehribar

Ağaçlar :
Abanoz Kan ağacı (Paduka)
Yılan ağacı Zeytin ağacı
Sandal ağacı Pelesenk
Öd ağacı Gül ağacı

Bitkisel Malzemeler :
Kuka
Sırçalı Kuka
Narçıl

.