|
1 Kültür Sanat "Âşıklığın en güzel yanı Müslüman olmak, tarikata, hakikate açık olup mütedeyyin olmaktır. Gerçek âşıklar, Alvarlı Efe Hazretleri gibi milletine hizmet edecek Fethullah Gülen'ler yetiştirmeli." 'Mezarım gurbette kalır, soran olmaz Erzurum'da' Âşıklık geleneğinin günümüzdeki ustalarından Erzurumlu Âşık Yaşar Reyhanî (74), geçtiğimiz pazar günü sessiz sedasız hayata veda etti. Son 100 yılın en iyi ozanı olarak tanınan Reyhanî'nin vefat haberi ne gazetelerde gerektiği gibi yer aldı, ne de televizyonlarda. 13 yıldır yaşadığı Bursa'da önceki gün son yolculuğuna uğurlanan Reyhanî, 8 yıldan beri felçli olmasına ve türkü söyleyememesine rağmen sazını başucundan ayırmamıştı. Son yıllarını Bursa'da geçiren Reyhanî, Erzurum'dan ayrılışının ardından yazdığı bir şiirinde, "Can emanet veren alır / Ecel görünmezken gelir / Mezarım gurbette kalır / Soran olmaz Erzurum'da / Abide yaptılar kimi / Reyhanî dinle vasfımı / Benim ise mezarımı / Ören olmaz Erzurum'da" demişti. 9 yıl önce oğlunu trafik kazasında kaybettikten sonra felç geçiren, 10 yıldır da yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği ile mücadele eden Âşık, 12 gün önce hastaneden dönerken eşi Rabia Reyhanî'ye, '10 günüm var.' demiş. Rabia Reyhanî, "Hakkını helal et, 10 günüm var demişti. Dokuzuncu gün vefat etti. Onuncu günde defnedildi." diyor. Hayatlarını SSK'dan aldıkları 400 YTL'lik maaşla sürdürdüklerini anlatan Rabia Hanım, "Maddi durumumuz yıllardır iyi değildi. Hâlâ da bankalara borçluyuz. İlaçlarını dahi borçlanarak alıyorduk. Durumumuz biliniyordu; ama devlet yetkilileri bize sahip çıkmadı. 'Koca Reyhanî'nin parası biter mi?' deniyordu; ama durum öyle değildi. Sevenleri sağ olsun hiç yalnız bırakmadı. 'Hz. Eyüp'ün de yarasına kurtlar düştü. Kurtları yerden toplar yerine koyardı. Bu da Allah'tan geldi. Allah'ın takdiri böyledir.' derdi." şeklinde konuşuyor. 100'den fazla kaset doldurdu 1932 yılında Hasankale'nin Alvar köyünde dünyaya gelen Âşık Reyhanî, okuma ve yazmayı okula gitmeden öğrendi. Hem âşıklardan dinleyerek hem de eline geçen kitapları okuyarak birçok halk hikâyesini hafızasına aldı. Gençlik yıllarında, rüyasında gördüğü bir kıza âşık oldu, kısa süre sonra da onu kaçırdı. Birkaç ay sonra huzursuzluklar baş gösterince karısının ailesi kızlarını alarak başka biriyle evlendirdi. Bu olay üzerine, 'Dertli' mahlasıyla şiirler yazmaya, türkü söylemeye başladı. Bir müddet sonra da, Bayburtlu Âşık Hicrani tarafından kendisine 'Reyhanî' mahlası verildi. Huzuri Baba, Nihani, Cevlani, Efkâri ile Murat Çobanoğlu'nun babası Gülistan Çobanoğlu gibi âşıklardan gelenek ve usul öğrendi. İran'dan Avrupa'ya birçok ülkede türkü söyledi, yarışmalarda ödüller aldı. Şiirlerinden bir bölümünü Alvarlı Reyhanî, Böyle Bağlar, Kervan, Şu Tepenin Arkasında isimli kitaplarında topladı. 30'un üzerinde plak, 100'ün üzerinde kaset doldurdu. 'Maaşlı âşık olmaz' Âşık Reyhanî, vefatından bir süre önce Zaman'a verdiği röportajda bugün âşıklık geleneği olmadığından yakınmıştı. Kamuoyunda "Reyhanî Usta'nın çırağı" olduğunu iddia eden 17 âşık bilindiği halde, "Benim çırağım yok. Zaten bugün âşıklık da yok." diyen Reyhanî, şunları söylemişti: "Âşıklığın ustalığı da çıraklığı da olmaz. Çünkü âşıklığın mektebi yok. Benim hiç çırağım yok. Ben saz çalıp söylerken benden etkilenenler var; nezaketlerinden çırağım olduklarını söylüyorlar. Âşık Veysel, Sümmani, Seyrani ve çırağı olduğum Bayburtlu Hicrani Baba gibi büyük ozanlarla temsil edilen gelenek giderek kayboluyor. Âşığı dert yetiştirir. Dert âşığın hocasıdır. Her bölgeden de âşık yetişemez. Yoksulluk ve 9 ay süren kış bu derdi besler. Adnan Menderes'in talimatıyla yapılan ve tanınmış âşıkların katıldığı bir toplantıda bir ben, bir de Mahzunî maaşlı âşıklığı kabul etmedik. Maaşı veren, emir de verir. Âşık emre girdi mi, serbest çalıp söyleyemez. Ercişli Reyhanî ve Âşık Veysel acından öldü. Şimdi on para için Mao'yu övecek kişiler âşığım diye ortaya çıkıyor. Âşık, seven ve sevdiğine kavuşamayandır. Şefkat, hasret ve şehvet. Üçü bir araya gelince âşık olunur. Âşıklığın en güzel yanı Müslüman olmak, tarikata, hakikate açık olup mütedeyyin olmaktır. Gerçek âşıklar, Alvarlı Efe Hazretleri gibi milletine hizmet edecek Fethullah Gülen'ler yetiştirmeli." |