ORTOZi ( ORTUZU ) BABA
Abdurrezzak Türk 06 Mayıs 2010 Perşembe
http://www.erzurumgazetesi.com.tr/default.asp?page=yazar&id=2127

Ortozi Babanın kabrini ziyaret için, Erzurum ovasında, şehre 24 km mesafede Yakutiye ilçemize bağlı olan Uzunyayla Mahallesine (köyüne) gittik. Köy sakinlerinden Nihat AKSAKAL, Süleyman KOTAN ve Mustafa EKşi ile bir araya gelerek köyün tarihi hakkında sohbet ettk
Köyün mezarlığını birlikte gezdik. Köy girişi sol tarafta bulunan mezarlıkta Selçuklu dönemine ait hançerli, kalkanlı (Savaşan gazilere ait ) mezarların varlığına şahit olduk. Bu mezarların eskiden çokça olduğunu, köy duvar ustalarinin bu tür şahideleri kırarak duvar yapımında kullandıklarını ifade ettiler. Bir tarihi mezarı da, defineciler eşerek, yan ve baş şahidelerini eştikleri çukura bırakarak perişan etmişler. Bu da cehaletin ve ihmalkarlığın yüz karası. Tabiat varlıkmlarını koruma ve anıtlar kurumumuz bu yörelerle mutlaka ilgilenmeli ve kayıt altına almaları lazım.
Eskiden bu köye adını vermiş olan Ortozi Babayı sorduk. Hakkında bilgilerinin olmadığını, Hızır Nebi adıyla anılan bir ziyaretgāhın var olduğunu ifade ettiler.
Bu ziyaretgāh köyün kuzey batısında, köye hākim bir tepenin yamacında bulunmaktadır. Bu kabrin yanında taştan yapılma dolap biçiminde gözleri bulunan ufak bir yapının var olduğunu, bu gözlere mumların yakılıp konduğunu söylediler. Şimdiki durumu; eşilmiş, her tarafı yıkık, mezar taşlari ile doldurulmuş bir çukur halinde. Burada bir şeylerin kalmadığını ifade ettiler.
Abdurrahim Şerif BEYGU bu köy hakkında: Bu köyde Ortozi Baba adında eski bir Türk evliyasının mezarı bulunmaktadır. Köy adını bu zattan almıştır. Hüseyin defterinde Ortozi'den bahsetmemiştir. Erzurum evkaf muhasebe defterinde(Zaviyei Ortozi der karyei Ortozi der kazai Erzurum der fermanı Esseyid Abdurrahman Efendi zaviyedar mezbur.) Bu kayıttan anlaşılıyor ki Ortozi Babanın köyde türbesi ve zaviyedarı varmış. Zaviyedar yani türbe bekçisi burada yatar, kalkar Mübarek günlerde şeyhler, dervişler ölünün vakfından yemek yer dua ederler ve türbedarda daimi surette ölünün mumunu yakar, mezarın temizlišine bakar, ziyaretçilere mezarı gösterir ve her ziyaretçide türbedarın çekmecesine beş on para atar ve getirdiği mumu eli ile yakar. (1) Demektedir.

Bu bilgiler sonunda Ortozi Baba zamanla, sakinler tarafından isim değişikliğine uğrayarak Hızır Nebi olmuş. İhmalkarlık zamanla onuda yok etmiş. Bu tür değerlerin yok olması milli tarihimiz açısından telafisi olmayan acı kayıplarımızdır. Bu kayıpları (mezar ve türbe tahribatlarını) geçmişte, Ermeni'sinden, Gürcü'sünden, Rus'undan görmüştük. Bu günde tarih şuurundan, manevi değerlerden yoksun gafil insanlarımızdan görmekteyiz.
Bu diyarlara gelerek fetih de bulunmuş, fetih ettiği yerlere kendi isimlerini vermiş, bu toprakları bizlere vatan kılmış bütün Gazi, AlpEren ve Evliyalarımızın ruhları şad makamları Cennet olsun.
.