1 Erzurum'da ilk Usul-i Cedidçi mektep..(1913) Usul-i Cedit tezinin mazisi 1522 yılında Kazan,'ın Rus işgaline kadar giderse de, onu sistemlendiren kişi <bknz>Gasprali İsmail Bey</bknz>dir. Kırım Bahçesaray, doğuşun merkezidir. Bu mektep modeli En ziyade Kuzey Azerbaycan'da tesirini göstermiş ikinci tesir Osmanlı mülkünde husula gelmiştir. Özbekistan da geç dönemlerde olsun usulu cedit'çi mektep ve muallim zeminlerene sahip olmuştur. <bknz>Sultan Galiyev </bknz>örneği (Kazanlı Mir Sait Alioğlu) siyasi mücadele önderlerinin dayanak noktasında usul-i cedit mekteplerde yetişenlerin maddi-manevi destekleri olmuştur. Günümüzde <bknz>Azerbaycan Halk Cephesi</bknz>, Özbekisten Erk partisi usul-i Cedid ekolünden gelerek ülkelerindeki muhalefeti temsil ediyorlar. Türkiye'de de MHP çevreleri başta olmak üzere antiemperyalist söylemlerini usul-i cedit zemininde verelen haylidir. Usul-i ceditçi siyasetin karşısında usul-i kadimciler yer alır ve onları "yenilip, esir düşülmüş bir medeniyeti tabii zeminin da yenilemek dururken, bir başka ifade ile imanı yeniden elde ederek dirilme yolu tutulması gerekirken, sadece düşmanın silahlarını donanmak suretiyle "Var olmak" yeniden muktedir bir medeniyet var etmek mümkün değildir. Nitekim Usul-i Ceditçiler ülkeyi esir eden gücün özellikle siyaset ve güvenlik bahsinde bütün oyunlarına gelmişler, Yahudi ve ermenilerin başını çektikleri, Londra'dan yönetilen İmparatorlukların tasfiyesi projesine katılmışlardır.Daha fenası, geri kalmış ülke aydınlarına bir ara çözüm olan "Ulus Devlet" modeline icbar etme siyasetlerini benimsemiş, sekiz yıllık altı asır yaşatılabilmiş Osmanlı imparatorluğunu, padişahlarına ihanet etmek suretiyle 7 yıl içinde dağıtmışlardır. Süleyman Necati, Kardeşi Mithat Bey, Sıtkı ve Cevat Dursunoğlu kardeşler. Nalbantoğlu İsmail bey bu okulun can damarları, hayat kokuları olmuştur. Erzurum Tarihi yazarı Abdurrahim Şeif Bey de bu mektebin müntesiplerindendir. Mustafa Çetin Baydar - 19/11/2013 - 17:01 - |