Erzurum, hatta onun kültürel gölgesindeki Kars, Doğu Avrupa'nın ebedi önderi Rusya ile ta 93 harbinden itibaren bazı alanlarda birliktelik yaşadı.
Erzurum bu birlikteliğin meyvelerini, Rusların özellikle Kars ve Sarıkamış'a armağan ettiği yollar ve modern yapılarla, hatta, mimari disiplinle yaşayan bölgenin şefi olarak derinden teneffüs etti. Dışa açılmaktan korkan Kuzey Kore tipi içe kapanıkulusalcılığı lanetleyen Erzurum, hükmettiği Doğu Anadolu mihraklı muhafazakar oyların batıyla barışık müminlere akmasına vesileler vazetti. (Bu nedenle de aziz dostum Muhsin Yazıcıoğlu bu yılki seçimde Erzurum'a bağlı Sivaslı sünni müslüman kesimden layık olduğu muhteşem oy oranını istihsal edemedi.)
Erzurum, tanko tabir edilen gayrı muhafazakarların varlığını bağrında hissetmek isteyen, İrlanda kadar muhafazakar bir diyardır, adeta, batı kalkınma modelinin son kalesi Dublin misali bir kenttir. Erzurum'un verimsizliği, hemşehrisi Mustafa Kemal'den sonra, "geldi İsmet,kesildi kısmet" fasit dairesinin içerisine düşmesi ve vizyonda lidersiz kalışıdır. Erzurum, beceri yönünden kısır, hatta, başarısız bir Avrupa toprağıdır. Asya Erzurum'un değil, Kars'ın doğusundan başlasa da, yükselemeyen-palavracı milliyetçilik bunu kavrayamaz!.