1961 yılında <bknz>İhsan Ünüvar</bknz> tarafından yapılmış bir Erzurum Kadını tarifi... Zamanının psikolojik ve sosyolojik etkilerinin şekillendirdiği bir tarif:

"Erzurum kadınların; yüz şekli itibar ile erkeğin veçhesine ve rengine benzerliği olan çehre düzgünlüğü, göz ve kaş güzelliği, diğer memleket kadınlarının tipi arasında derhal farkedilecek değerdedir.

Vücut yapısının narinliği, hassasiyeti ve kıvraklığı kadar, soğuk iklimin şiddetine mukavemeti ve her türlü zahmete, mahrumiyete ve ev kadınlığını başında gelen analık ve işgüzarlığın sıkletine tahammül kudreti, ekseriyetle orta boylu ve umumiyetle uysal huylu Erzurum kadınları için başlıca hususiyeti teşkil etmektedir.

Çocukluk çağından evlilik hayatına karışacağı güne kadar ailesine, büyüklerine itirazsız itaati ve aile büyüklerinin intihabı ile ancak sahib olacağı hayat arkadaşına ömrünün sonuna kadar bağlı kalmaktaki azmi, her vakit ve her yerde mevcut aile teşkiline örnek gösterilecek üstünlük temin etmektedir.

Gelenek ve görenek icabı olarak kadınla erkeğin arasına giren ve ailelerin karışık toplantılarla kaynaşmasını önleyen mahremiyet bilhassa çarşaflı kıyafetle sıkı örtünmek itiyadına karşı bir takım aleyhte söylentilere sebep olmakta isede, umumi kültür kifayetsizliğinden, büyükleri tarafından açılmasına izin verilmemesinden ve refah seviyesinin ortadan aşağı derecedeki mahrumiyetlerden dolayı giderilemeyen bu kapalılık, yeni yetişen neslin okul terbiyesinden mülhem olan tabii ünsiyet tesirlerile değişmekte ve normal topluluk ahengi içinde düzene girdiği görülmektedir.

Ancak; her Erzurumlu kadın için ev hizmeti, çocuk bakımı, yemek, örgü, dikiş, dokuma ve nakış gibi ehliyet ve mükellefiyetler dışındaki hal ve hareketler ayıp sayılır.

Meselâ; başkalarının beğenmesi için süslenmek, yakışıksız kıyafetlere bürünmek, zebaniler gibi boyalı tırnaklar büyütmek, dekolte gezmek, içki içmek, yabancı erkeklerin kolları arasında dans etmek, MODA illetinin hastalık halindeki tesirleri altında biçim değiştirmek ve bilhassa, erkekle mü-savi hak sahibi bulunmanın icabı veya isbatı imiş gibi, yuva hayatının bağlarını çözen meslekler seçmek, Erzurum kadınının namus telâkkisinde, Türk kadını olmanın haysiyetine ve memleket menfaati için çalışmak veya lüzumu halinde ölmek gayesine tamamen aykırı bir hareket hükmündedir.

Bu itibarla! cinsiyet ve mevcudiyetinin hikmetini böylece meydana koyan Erzurum kadını, kozmopolit muhitlerdeki eteği açık, aklı kaçık, istikbali karanlık ve milliyet hisleri karışık kadınlara benzeyememektedir."

(İhsan Ünüvar - ERZURUM REHBERİ 1961 - Sayfa 37-38)

Şimdinin Erzurum kadını tarif edilse neler yazılır acaba?..