Erzurum Halk Parti Tipleri(devamı)
Enterkonekt sisteme bağlanmadan önce Erzurum''a Tortum Şelalesinden (Hidro-elektrik santralinden) elektrik verilmiştir.
Bu uygulamadan önceyse Taşhan''daki termik küçük santralden kentin elektrik gereksimini gidermişlerdi. Santralin yönetici-baş sorumlusu Makinist (makenes) İbrahim Amca idi. Erzurumun yetiştirdiği en büyük dil kabiliyeti olan Şeref Öğ-ki askerliğini Fransızca tercüman mütercim olarak yapmıştır-evet muhterem Şeref Öğ,Calculus et Probabilité yi Sorbonne yayınlarından okuduğu ve bizlere anlattığı, bir yandan da İhsan Coşkun hocanın süper yetenekli blok flüt talebesi olarak, Hasankaleli Hasip Dede''nin ünlü Sol Minör(Nihavent) saz eserini çaldığı dönemde işte bu İbrahim Amcanın kızına aşık olup mecnunlaşmıştı. Annemler sözünü ettiğim kızı,babasının sevdiği hitapla,tonton diye çağırırlardı.
İbrahim Amca ve babam Adanalı Fehmi Sürat çok samimi,CHP''li iki arkadaş idiler.Erzurum''un o döneminde benim gibi İslamcı yurttaşlar, ateist nutuklardan haz etmeseler de, halkçılara ses de çıkaramazlardı. Adanalı Fehmi Sürat ve arkadaşı Makinist İbrahim amca hacı-hoca takımına Ramazan günleri hava atar, Ada Lokanta'' sında yemek yiyerek alenen ”oroci basarlar”idi. Babacığım hem sosyalist hem de ülkücünün şahı bir Türk ırkçısı idi. Hacılara ”eşek hacı, eşek hacı,gidip Göktürk kitabelerini -haşa-tavaf edeceğine neden babalarımızın katili Araplari zengin ettin?” diye çıkışır, ”Kabe Arabiın olsun,Çankaya bize yeter” tarzında bağırırdı. Onu bu kompleksli duruma iten, tabur imamı olan babasının,yani Molla Mustafa dedemin,Arap gerillalar tarafından Yemende şehit edilmesi olayı idi hiç şüphesiz. Annemin annesinin Arapoğullar namında bir aileden gelmesi ise hem beni şiddetli Arapçı olmaya itmiş,hem de dinsiz-komünüist kısaca halk partili saydığım babamla çocuk yaşta sürtüşmeme yol açmıştı. Annemin gözünde komünist-yahudi-dinsiz olmak eşdeğerliydi. Ülkücülerin fikir babalarından Tekin Alp,babam için bir idoldü, haşa! Annemse Tekin Alp''in aslında Yahudi, gerçek adınınsa Moiz Kohen olduğunu belirtip, dinsizlikle,solculukla,faşistlikle,ırkçılıkla Yahudiliğin aynı manaya geldiğini,Halk Partililerin kodamanlarının hepsinin Mason localarına kayıtlı bulunduğunu belirtiyordu. Sonuç itibariyle ailemin içinden tutun yakın ve uzak çavremize kadar her yerde Halk Partililerin bugünküler gibi milli dokuya uygun-uyumlu kalmadıklarını, eksantrik tipler oluşturduklarını,laiklik kalkanına yapışmadan ateist fikirler taşıyabildiklerini net anımsıyorum. Bir anlamda asıl Halk Partililerbir zamanlar,Erzurumda bile Aziz Nesin tarzında yaşayıp, konuşabiliyorlardı.

Erzurum Halk Partili Tipleri: Bunlar 27 Mayıs İhtilali hemen öncesi ve hemen sonrasında geniş bir yelpazede temsil yeteneği olan Erzurumlulardır. O günlerin yerel basını incelenecek olursa ve de o günlerin politikacılarıyla konuşmalar yapılırsa,Erzurumlu Halk Partililerin, adı geçen dönemde komünist uçtan sosyal demokrat uca kadar geniş bir ranjı-mertebeyi doldurdukları görülür.
Bugün ise Erzurumlu Halk Partili prototiplerin, artık abdest-namaz-oruç-hac mevzularında tıpkı eskiden ideolojik mücadele verdikleri ve gericilikle suçladıkları eski demokratlar gibi bir tavır içinde bulundukları; muhafazakar Erzurumlu kalıptan farklı algılamalar içerisinde olmadıkları,en azından çok zıt şeyler düşünmedikleri anlaşılıyor.
Bu konu ve kronik Erzurumlu Halk Partililerin ruh ve şuur halinin incelenmesi meselesi,yerel münevverlerimizin -kurbağa diliyle-ayrıştımasını, aydınlık lisanla tahlilini beklemekte.....

Erzurum Halk Partili Tipleri(devam)
Halk Partili tip denince,Türkiyenin batı bölgelerinde,japone kol, dans, batı müziği, Allah yerine-haşa-tabiat demek, Türk Müziğini alaturka-meyhane müziği diye hor görmek -aziz dostum Orhan Gencebay''ın kulakları çınlasın-;kızının balerin olmasını istemek, aile içerisinde mutaasıp bir dedeyi kızdırmak için külotunun üstünde kısa etek giydirilmiş bebecik kız torunlarını, modern anne-babalarca el çırptırılıp oynatmak,hacılarla-hocalarla alay etmek akla gelebilirdi. Fakat Erzurum gibi,hemşehrilerimizin deyimiyle ”aman biz ele orosbuluhlar bülmezik, biz çoh namusliyıh” bir kente bu tavırlar nasıl nüfuz edebilmiştir?
Cevabı basittir: Önce Erzurumlular,iç şiddetten kolay yılan bir kültürü temsil ederler. Aziziye''de Rus''a karşı savaşan Erzurumlu, iç şiddet kendi vatandaşı olan kişilerden geldiği zaman, ki baskıcı vatandaşların,Rum-Ermeni,Urumelili,Çingene olması farketmez, karşı koyma yeteneğini işletemiyor.İkincisi ise,Erzurumluların ister modernite ister ilerilik isterse ilim-fen adına yapılsın, tanko yani alafranga işlerden havfettiği realitesi, gerçekliğidir. CHPli babacığım Adanalı Fehmi''nin İstanbul şivesi gerçi ona tanko nitelemesini yapıştırtmıştır ama o bundan rahatsızlık duymadığı gibi bir tür kazanım gibi kullanımında da tutmuştur. Yani,Batılıların Osmanlı İmparatorluğu misullu bir devi ”sedece fennın güciyinen yendığına” inanmak Erzurumluya çok,pek çok uygun düşüyor. En zor bir ameliyatı merak eden bir Erzurumluya tanko kişiler,”ee bilim bu,fen bu” derler ve o artık soru sormadığı gibi,söyleneni de unutmaz: ”Fenne ahıl mi erir gardaş!”
Neticeten,Erzurumlunun Halk Partili tipi belki şimdi batı rüzgarının ters esmesi -yeşil kuşağı ve dinciliği teşvik eylemesi- sonucu gerçek fikirlerini saklamakta,belki de artık toprağıyla barışmış bulunmaktadır; fakat Erzurumlu CHP''li yeminli konumunu da korumaktadır. Nalbantoğlu adlı çok yaşlı,pir-i fani bir amcanın şiir
niyetine yazdığı dizelerden birisi aynen şöyle: ”Türbanlıyı boğmak istiyorum” Aslında o örtülü tarihte boğuldu.Erzurumlu kadını iç şiddet astığı içindir ki,ses çıkartılmadı, yılgınlık sürdü. Onu Rus Devleti asmış olaydı, Erzurum intikamını bin Çeçen,onbin Filistinli gücünde alırdı inanolsun! Erzurum kendi devletini saydığı kadar, ondan izah edemediği bir derinlikte korkar da.... Fakat bu alanda devletlerin bilmesi gereken bir ufacık bilinç altı kanunu var: İzah edilemeyen korkular,asla önlenemeyecek tepkiler doğurabilir. Yani devlet sayılıp sevidiğini bilip sayılıp sevilmeli. Muhafazakar Tayyip arkadaşımızın bile CHP lileşip hemşehrilerimize çıkışması konumuzun hüznünü ve önemini vurgulamadı mı dersiniz? Babacığım dahil,eski Erzurum CHP tipleri uzlaşmacı değillerdi. Yeniler farklı bir tutum sergilemeli ve bu incelememize el atmalılar. Hiç bir siyasi profil, Erzurum CHP''lisi kadar tiplendirilip incelenmeye müstahak değildir. Çünkü onlar Kongre kentinin devlet partilileridir,TC''yi kuranlardır.